Zmiana ustawy o scalaniu i wymianie gruntów

Przeczytaj także: Prezydent: nie zaśmiecać krajobrazu. Odrolnienie zawetowane

Na wstępie należy wskazać, że na podstawie nowelizacji do ustawy z dnia 6 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów (tekst jednolity: Dz. U. z 2003 r. Nr 178, poz. 1749, ze zm., dalej „ustawa o scalaniu i wymianie gruntów”) zostało wprowadzone pojęcie „inwestora” będącego podmiotem, który realizuje bądź zamierza realizować inwestycję celu publicznego na obszarze scalenia. Ponadto, został rozszerzony katalog przypadków, w których możliwe będzie wszczęcie z urzędu postępowania scaleniowego, w sytuacji, gdy wystąpi o to inwestor. W rezultacie przewidziano także, że inwestor, jako podmiot realizujący inwestycje celu publicznego na obszarach scalenia jest podmiotem, który uczestniczy w kosztach postępowania scaleniowego i zagospodarowania poscaleniowego.

Jednakże z punktu widzenia właścicieli nieruchomości, najistotniejszymi zmianami wprowadzonymi nowelizacją są zmiany dotyczące możliwości wszczęcia postępowania scaleniowego oraz jego przebiegu.

W tym zakresie należy wskazać, że na podstawie nowelizacji możliwa będzie zmiana granic nieruchomości zabudowanej w trakcie scalania gruntów bez zgody dotychczasowego właściciela nieruchomości. Taka zmiana nie będzie mogła jednak prowadzić do pogorszenia warunków korzystania z nieruchomości, a przede wszystkim dostępu do budynków.

Jednocześnie wprowadzono przepisy, zgodnie z którymi wydzielenie gruntów zabudowanych innemu uczestnikowi poprzez scalenie gruntów będzie możliwe za zgodą tego uczestnika scalenia oraz za zgodą dotychczasowego właściciela nieruchomości. Dodatkowo jednak, właściciel ten będzie musiał dokonać rozbiórki lub przeniesienia istniejących zabudowań lub też zgodzić się na dokonanie rozliczenia ich wartości w gotówce lub w innej formie.

W dalszej kolejności, w związku z wprowadzeniem nowelizacją pojęcia „inwestora”, dokonano dalszych niezbędnych zmian. Zgodnie z nowelizacją, w przypadku, gdy na obszarze scalenia inwestor nie posiada gruntów lub ich wartość jest mniejsza od wartości gruntów niezbędnych na realizację inwestycji celu publicznego, uczestnikom postępowania scaleniowego będą przysługiwać stosowne dopłaty od inwestora.

Należy również wskazać, że w dotychczasowym stanie prawnym w przypadku spraw nieuregulowanych w ustawie o scalaniu i wymianie gruntów zastosowanie miały przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r., poz. 267). Na podstawie nowelizacji przewidziano, że przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczące wzruszania decyzji ostatecznych nie mają zastosowania, w przypadku jeśli od dnia, w którym decyzja o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów stała się ostateczna, upłynęło już 5 lat.

Podsumowując, zmienione przepisy ustawy o scalaniu i wymianie gruntów mają na celu przede wszystkich zapewnienie lepszych warunków gospodarowania w rolnictwie i leśnictwie umożliwiając poprawę struktury gospodarstw rolnych i leśnych. Jednocześnie, nowelizacja wprowadza istotne zmiany w zakresie działalności podmiotów realizujących inwestycje celu publicznego w odniesieniu do scalania i wymiany gruntów oraz obowiązków tych podmiotów. Dopiero zastosowanie przepisów nowelizacji w praktyce pozwoli ocenić, czy jej cel został osiągnięty.