Obrót ziemią rolną jednak możliwy?

Przeczytaj także: Ostatni dzwonek na inwestycje w grunty rolne

Nowa ustawa dopuszcza sprzedaż udziałów i akcji w spółce, która ma w majątku nieruchomości rolne – z zastrzeżeniem prawa pierwokupu udziałów na rzecz Agencji Nieruchomości Rolnych – na rzecz dowolnego podmiotu, także osoby prawnej. Nabywając spółkę posiadającą grunty rolne można w praktyce nabyć je bez ograniczeń podmiotowych, wynikających z nowelizacji oraz na cele inwestycyjne – obrotu udziałami i akcjami ustawodawca zablokować nie może. Natomiast konstruując odpowiednią strukturę powiązań kapitałowych możliwy jest obrót nieruchomościami bez ograniczenia w postaci prawa pierwokupu Agencji Nieruchomości Rolnych.

Zgodnie z art. 3a ust. 1 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego w jej nowym brzmieniu: „Agencji działającej na rzecz Skarbu Państwa przysługuje prawo pierwokupu udziałów i akcji w spółce prawa handlowego, która jest właścicielem nieruchomości rolnej” . Natomiast na podstawie art. 4 ust. 6 powyższej ustawy Agencji przysługuje prawo nabycia udziałów i akcji w spółce prawa handlowego, która jest właścicielem nieruchomości rolnej w przypadku nabycia udziałów w drodze zawarcia umowy innej niż umowa sprzedaży lub jednostronnej czynności prawnej lub też innego zdarzenia prawnego.

Oba przepisy zakładają prawa Agencji wyłącznie w odniesieniu do transakcji, których przedmiotem są udziały lub akcje w spółkach, które mają w majątku nieruchomości rolne. Poza zakresem nowej regulacji pozostają natomiast udziały i akcje w spółkach, które są udziałowcami lub akcjonariuszami w spółkach, które posiadają nieruchomości rolne.

Aby sprzedać udziały bez prawa pierwokupu Agencji udziałowiec, który posiada udziały w spółce posiadającej nieruchomość rolną może założyć spółkę, gdzie obejmie 100% udziałów i przenieść do tej spółki swoje udziały w spółce z nieruchomością rolną. Utworzenie takiej struktury powiązań kapitałowych daje możliwość oddziaływania właścicielskiego na spółkę, w której majątku znajdują się nieruchomości rolne i jednocześnie pozwala pośrednio obracać udziałami w tej spółce bez ograniczeń. Za sprawą nabycia 100% udziałów dochodzi de facto do nabycia majątku i przedsiębiorstwa spółki. Należy jednak mieć na uwadze, że na założenie spółki i przeniesienie do niej udziałów bez prawa pierwokupu Agencji pozostał czas tylko do 30 kwietnia 2016 roku.

Będzie to możliwe w przypadku:

• zawarcia umowy spółki przy wykorzystaniu wzorca umowy oraz formularza udostępnianego w internecie i opatrzenia umowy podpisem elektronicznym (rejestracja przy w tym trybie trwa dobę),
• następnie należy podwyższyć kapitał zakładowy spółki i wnieść udziały w spółce z nieruchomością rolną aportem na pokrycie udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym (w przypadku spółki, której umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy, na pokrycie kapitału zakładowego wnosi się wyłącznie wkłady pieniężne).

Po dacie wejścia w życie nowej ustawy w przypadku wniesienia udziałów w spółce z nieruchomością rolną aportem do innej spółki Agencji będzie już przysługiwało prawo pierwokupu.

Do 30 kwietnia 2016 roku możliwe jest też przeniesienie przez spółkę posiadanych nieruchomości rolnych do spółki celowej – spółki córki, aby nie ograniczać obrotu udziałami spółki prowadzącej działalność zasadniczą. Do umów zawartych przed dniem wejścia w życie nowej ustawy na podstawie art. 13 ustawy o wstrzymaniu sprzedaży stosuje się przepisy dotychczasowe.

Adwokat Anna Woźniakowska-Dębiec z kancelarii