Najem a własność mieszkania. Co jest tańsze, a co opłacalne?

Przeczytaj także: Podwyżki cen prądu i gazu zostaną przerzucone na najemców?

W tym artykule przedstawione są poszczególne kategorie wydatków związanych z najmem bądź własnością użytkowanego mieszkania, a konkretne kwoty wydatków porównane będą w tabeli. Dalsza część dotyczy kosztów transakcyjnych związanych z zakupem nieruchomości. Na koniec prezentowane jest zestawienie potencjalnych kosztów najmu i zakupu w perspektywie pięciu lat: co jest w takim okresie tańsze lub bardziej opłacalne.

Energia, (prąd, gaz, ogrzewanie), woda, media (TV, internet, telefon)

Zdecydowana większość gospodarstw korzysta z energii i wody z sieci publicznych i płaci wystawiane przez dostawców rachunki za zużycie prądu, wody i kanalizacji, ogrzewania. Opłaty te mogą być wnoszone bezpośrednio do dostawców, lub za pośrednictwem wspólnoty lub spółdzielni mieszkaniowej („opłaty niezależne” w ramach opłat eksploatacyjnych).

Opłaty związane ze zużyciem energii i mediów ponoszą i właściciele, i najemcy mieszkań i domów.

Drobne naprawy i wyposażenie, bieżąca konserwacja

Środki czystości, wymiana żarówki, uszczelki, słuchawki prysznicowej, kupno lampki, dywanika i innych drobiazgów z działu „wyposażenie wnętrz” ponoszą też wszystkie gospodarstwa domowe. Czasem do tej kategorii doliczyć trzeba jeszcze większe wydatki na odświeżanie, czyli malowanie ścian, pranie tapicerki mebli i dywanów lub wykładzin.

W tej kategorii też nie ma większych różnic pomiędzy wydatkami gospodarstw domowych „na swoim” i w najętym mieszkaniu.

Utrzymanie standardu i wyposażenie

Większe wydatki na meble, sprzęty, wyposażenie i remonty mieszkania rozkładają się już różnie. Gospodarstwa domowe posiadające mieszkanie muszą oczywiście same zapewnić niezbędne sprzęty AGD do kuchni i łazienki, najemcy natomiast w polskich warunkach z reguły kuchnię i łazienkę mają już umeblowaną i wyposażoną. Podobnie z meblami: najemcy mogą oczywiście kupować swoje, ale też często korzystają z zapewnianych przez wynajmujących, np. zabudowanych szaf, często też pozostałych mebli. Pośrednicy mówią nawet, że mieszkanie w standardzie ekonomicznym jest bardzo trudno wynająć bez mebli w pokojach.

Wydatki z tej kategorii właściciele ponoszą sami, natomiast najemcy jedynie w części, a dodatkowo mogą wybierać spośród różnych standardów wyposażenia i wariantów umeblowania nieruchomości oferowanych na rynku.

Największe kwoty: czynsz najmu albo rata kredytu

Największym obciążeniem dla budżetów gospodarstw domowych w kategorii wydatków mieszkaniowych jest oczywiście sam czynsz najmu lub rata kredytu hipotecznego za zajmowaną nieruchomość. Czy jednak możemy porównać je bezpośrednio?

Czynsz najmu jest to opłata na rzecz właściciela, wyłącznie za używanie mieszkania, już bez opłat za zużycie energii i ciepła, wodę, kanalizację i śmieci.

A rata kredytu? Z reguły składa się z części kapitałowej i z odsetek płaconych bakowi za użyczenie pieniędzy na zakup. I w początkowych latach spłaty kredytu rata w przeważającej części to właśnie odsetki.

Ubezpieczenia i inne „drobne”

Poza regularną spłatą kredytu bank wymaga jeszcze ubezpieczenia nieruchomości, z reguły w podstawowym zakresie. Większy zakres: ubezpieczenie OC w życiu prywatnym, ubezpieczenie ruchomości i przedmiotów wartościowych jest dla najemców i właścicieli jedynie możliwością.

Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie praw lokatorów najemca nie płaci też za utrzymanie całego budynku, w którym jest mieszkanie: ochronę i ubezpieczenie budynku, sprzątanie części wspólnych, nawet opłat na fundusz remontowy – to wszystko jest już kosztami właściciela, mieszkającego w danym miejscu lub całkiem gdzie indziej.
Właściciele mają jeszcze jedną dodatkowa kategorię: podatki od nieruchomości i ewentualnie opłaty za użytkowanie wieczyste gruntu. W przypadku mieszkań spółdzielczych własnościowych te należności są uwzględniane w opłatach eksploatacyjnych, inni płacą je bezpośrednio do kasy gmin.