Decyzja o warunkach zabudowy zamiast miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego?

Przeczytaj także: Warunki zabudowy. Kiedy trzeba je uzyskać? Jakie wymogi należy spełnić?

Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego są aktami prawa miejscowego zawierającymi powszechnie obowiązujące ustalenia sposobu zagospodarowania nieruchomości, w tym określenie sposobu gospodarczego ich wykorzystania. Jednym z podstawowych założeń polityki przestrzennej państwa, jest objęcie planami miejscowymi jak największej powierzchni kraju. Oficjalne dane wskazują jednak, że aktualne pokrycie planami miejscowymi stanowi nie więcej niż 30% obszaru Polski.

Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania

Powszechny niedostatek planów miejscowych powoduje, że samorządy lokalne zmuszone są do kształtowania miejscowego porządku urbanistycznego w oparciu o indywidualne decyzje administracyjne wydawane na wniosek inwestora, w ramach postępowania o ustalenie warunków zabudowy. Zgodnie z przepisami prawa o zagospodarowaniu przestrzennym każdy właściciel ma prawo zabudowy swojej nieruchomości. Konieczna jest jednak zgodność z ustaleniami planu miejscowego, a w przypadku jego braku - z warunkami ustalonymi w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (dalej – WZiZT).

Decyzja ta jest rodzajem promesy udzielanej inwestorowi przez lokalne władze urbanistyczne. Inwestor, w formie decyzji administracyjnej, otrzymuje wiążącą informację, jakiego rodzaju inwestycję będzie mógł zrealizować w ramach nieruchomości, której jest dysponentem (właścicielem) oraz jakie będą jej parametry urbanistyczne i architektoniczne. To w oparciu o ustalenia decyzji WZiZT wydane zostanie w przyszłości pozwolenie na budowę.

Prawidłowa analiza urbanistyczna drogą do sukcesu

Z perspektywy inwestora planującego zakup nieruchomości inwestycyjnej, dla której nie ma uchwalonego planu miejscowego, ocena jej potencjału inwestycyjnego ma kluczowe znaczenie. Brak planu miejscowego, to z jednej strony utrudnienie w realizacji planów inwestycyjnych, ale z drugiej strony szansa na znalezienie takich rozwiązań, które pozwolą zoptymalizować sposób zabudowy nieruchomości uwzględniający np. intensywnie dokonujące się przeobrażenia urbanistyczne i gospodarcze zachodzące na danym terenie.

Szerszy zakres badanego obszaru z korzyścią dla inwestora

Kluczowe znaczenie dla inwestora będzie miało określenie w analizie urbanistycznej granic obszaru, który będzie przedmiotem badania oraz cech istniejącej zabudowy w porównaniu do planowanej przez inwestora inwestycji. Przepisy prawa wyznaczają minimalne granice, w których badanie takie powinno zostać przeprowadzone. Z punktu widzenia inwestora szersze granice badania oznaczają zazwyczaj większą różnorodność cech charakterystycznych zabudowy, a więc potencjalnie większy luz inwestora w zakresie kształtowania cech nowej zabudowy. Działki gruntu położone w obszarze badanym będą działkami sąsiednimi, których sposób i cechy zabudowy będą bezpośrednio wpływały na cechy i parametry projektowanej zabudowy.

Praktyka organów administracji urbanistycznej wyraźnie zmierza jednak w kierunku wąskiego rozumienia nieruchomości (działek) sąsiednich, które stanowić mają bazę dla przeprowadzanego porównania. Organy przyjmują często, że zakres badania należy ograniczyć wyłącznie do nieruchomości bezpośrednio przylegających do nieruchomości, w ramach, której ma być realizowana inwestycja. Takie wąskie podejście organów może w sposób zasadniczy ograniczyć możliwości zabudowy nieruchomości inwestycyjnej i pomija, jak się wydaje, zasadniczy aspekt decyzji WZiZT, jako narzędzia kształtowania ładu przestrzennego. Jego istota nie powinna bowiem sprowadzać się wyłącznie do mechanicznego powielania cech zabudowy nieruchomości znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie nieruchomości inwestycyjnej.

Brak miejscowego planu nie musi przekreślać szans inwestycyjnych

Proces inwestycyjny realizowany na obszarach, dla których brak jest miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest dosyć skomplikowany. Praktyka obrotu wskazuje jednak, że inwestycje te mogą być zakończone sukcesem komercyjnym. Jednym z jego warunków jest bez wątpienia, właściwe przeprowadzona analiza urbanistyczna i prawna, która pozwoli na prawidłowe zaplanowanie i przeprowadzenie procesu uzyskania decyzji administracyjnej ustalającej warunki zabudowy.

Mirosław Narolski, adwokat, wspólnik w
Julia Janik, aplikant adwokacki