Dotacje na OZE czekają. Ile dofinansowania i z jakich programów można otrzymać?

Przeczytaj także: "Mój Prąd" 5.0 z wyższymi kwotami dofinansowania

Domowa fotowoltaika, pompy ciepła, magazyny ciepła, magazyny energii elektrycznej, systemy zarządzania energią, termomodernizacja, wymiana źródeł ciepła etc. – to wszystko są urządzenia, instalacje i działania, na które właściciele domów lub rolnicy mogą obecnie otrzymać dofinansowanie. Zainteresowanie jest bardzo duże.

Tylko w ciągu pierwszego tygodnia naboru w programie Mój Prąd 5.0, który wystartował 22 kwietnia tego roku, złożono prawie 4,5 tys. wniosków na ok. 36 mln zł . Z decyzją nie warto jednak zwlekać, bo budżet tego programu nie jest bez dna – mówi Michał Chaberski, ekspert z branży OZE w firmie Woltair Polska, która nie tylko oferuje rozwiązania fotowoltaiczne i pompy ciepła dla domów jednorodzinnych, ale także pomaga w uzyskaniu dotacji lub otrzymaniu kredytu na ten cel.

Gdzie indziej może szukać dofinansowania właściciel istniejącego budynku, a gdzie indziej budynku w budowie. Osobne mechanizmy wsparcia przewidziano dla rolników. Jest także ulga podatkowa, z której w ubiegłym roku ok. 600 tys. osób odpisało od swoich dochodów w zeznaniach łącznie aż 10,4 mld zł. Mnogość tych źródeł powoduje, że warto uporządkować wiedzę na ich temat, bo chętni czasem się w tym gubią – dodaje Maciej Czapla, ekspert zajmujący się w firmie Woltair inwestycjami w fotowoltaikę.

Poniżej przedstawiamy przygotowany przez Woltair przewodnik, który osobom rozważającym skorzystanie z dofinansowania pozwoli zorientować się, który program wsparcia OZE jest najlepiej dopasowany do ich konkretnego przypadku – i ile mogą zaoszczędzić.

Program „Mój Prąd 5.0”

Piąta edycja flagowego rządowego programu dopłat ruszyła 22 kwietnia. Inicjatywa wspiera prosumentów, którzy wytwarzają energię elektryczną we własnym domu. Budżet programu to łącznie 955 mln zł. Nie ma znaczenia czy chodzi o budynek już istniejący, czy dopiero w budowie, jednak dopłata udzielana jest na inwestycje już zakończone (po 1 lutego 2022 roku). Wnioskodawcy mogą ubiegać się o refinansowanie (do 50 proc. kosztów kwalifikowanych) wydatków na:

• Mikroinstalacje fotowoltaiczne (PV - do 6 tys. zł), opcjonalnie z komponentami (łącznie 3-7 tys. zł)
• Pompy ciepła (w przypadku pompy gruntowej aż 28 tys. zł) lub magazyny ciepła (5 tys. zł). Pompy ciepła to nowość w programie - poprzednie edycje ich nie uwzględniały
• Magazyny energii elektrycznej (16 tys. zł)
• Kolektory słoneczne (3,5 tys. zł)
• Systemy zarządzania energią HEMS / EMS (3 tys. zł)

Maksymalny poziom dofinansowania może sięgnąć nawet 58 tys. zł (konfiguracja: PV – 7 tys. zł plus magazyn energii 16 tys. zł plus kolektory 3,5 tys. zł plus system zarządzania 3 tys. zł plus gruntowa pompa ciepła 28,5 tys. zł).

O dofinansowanie mogą wnioskować trzy grupy grantobiorców. Dwie obejmują tych, którzy nie skorzystali dotychczas z dofinansowania do fotowoltaiki, w tym pierwsza to wnioskodawcy rozliczający się z wyprodukowanej energii elektrycznej w systemie net-billing, druga to rozliczający się w systemie opustów tzw. net-metering, pod warunkiem przejścia na net-billing. Trzecia grupa obejmuje tych, którzy już skorzystali z dofinansowania – o ile spełnią określone warunki. Szczegóły, w tym niezbędne dokumenty wymagane we wniosku, znajdziecie na stronie programu.

Program „Moje ciepło”

To program, który oferuje wsparcie zakupu i montażu pomp ciepła dla nowych budynków jednorodzinnych o podwyższonym standardzie energetycznym. W budynku nie może się znajdować źródło ciepła na paliwo stałe (czyli np. kominek). Wysokość dofinansowania zależy od rodzaju zamontowanej pompy:

• do 7 tys. zł w przypadku pompy powietrznej
• do 21 tys. zł w przypadku pompy gruntowej.

W obu przypadkach limit wsparcia to 30 proc. kosztów kwalifikowanych (ewentualnie do 45 proc. w przypadku osób posiadających Kartę Dużej Rodziny), a dofinansowaniu podlegają wydatki poniesione po 1 stycznia 2021 roku. Wnioskodawcą powinna być osoba wskazana w pozwoleniu na budowę. Nabór wniosków (wyłącznie elektronicznie) odbywa się w trybie ciągłym do końca 2026 roku lub do wyczerpania puli środków (budżet programu to 600 mln zł). Szczegóły, w tym generator wniosków oraz listę niezbędnych załączników, znajdziecie na stronie programu.

Program „Czyste powietrze”

Jest to potężny finansowo program z budżetem aż 103 mld zł, skierowany do właścicieli i współwłaścicieli istniejących domów jednorodzinnych (istnieją też jego warianty „Stop Smog” oraz „Ciepłe Mieszkanie” adresowane do gmin). Ma on promować termomodernizację budynków. Pozwala na uzyskanie bezzwrotnej dotacji na ocieplenie domu, a także na wymianę źródeł ciepła (czyli np. starego pieca, tzw. kopciucha).

Poziomy dofinansowania zależą od dochodów beneficjenta (osoby o niskich dochodach otrzymują wyższe wsparcie), a aktualne warunki programu obowiązujące od 3 stycznia 2023 roku, zakładają, że roczny dochód wnioskodawcy nie może przekraczać 135 tys. zł. W zależności od tego dotacje (przy kompleksowej termomodernizacji wraz z mikroinstalacją fotowoltaiczną) mogą wynosić:

• do 66 tys. zł dla podstawowego poziomu dofinansowania,
• do 99 tys. zł dla podwyższonego poziomu dofinansowania,
• do 135 tys. zł dla najwyższego poziomu dofinansowania.

Dodatkowo (na wszystkich poziomach) można uzyskać dofinansowanie audytu energetycznego do kwoty 1,2 tys. zł.

Program „Czyste powietrze” trwa od 2018 roku, a umowy o dofinansowanie można będzie podpisywać aż do końca 2027 roku. Na koniec ub. roku złożono już ponad 530 tys. wniosków na blisko 10 mld zł dotacji, z czego zawarto umowy na ponad 8 mld zł. Wnioski należy składać (elektronicznie lub w formie papierowej) do właściwego dla lokalizacji budynku wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (FOŚiGW). Więcej szczegółów i aktualny formularz wniosku znajdziecie na stronie programu.

Program „Energia dla Wsi”

Program ten ruszył w tym roku w styczniu, a jego celem jest wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii w gminach wiejskich i wiejsko-miejskich. Dofinansowanie można uzyskać w formie bezzwrotnych dotacji i/lub pożyczki (w tym na preferencyjnych warunkach), a beneficjentami, obok spółdzielni energetycznych (istniejących lub powstających), mogą być także indywidualni rolnicy, prowadzący gospodarstwo od co najmniej 12 miesięcy.

W przypadku inwestycji realizowanych przez rolnika dofinansowanie można uzyskać na:

• instalacje fotowoltaicznych o mocy powyżej 50 kW i nie większej niż 1 MW,
• instalacje wiatrowych (o mocy j.w.),
• elektrownie wodnych,
• instalacje wytwarzania energii z biogazu rolniczego w warunkach wysokosprawnej kogeneracji o mocy elektrycznej powyżej 10 kW nie większej niż 1 MW i cieplnej powyżej 30 kW i nie większej 3 MW

Wnioskujący o dotacje może starać się o dopłatę o maksymalnej wartości 20 mln zł. W przypadku pożyczki maksymalna kwota to 25 mln zł.

Całkowity budżet programu „Energia dla Wsi” to 1 mld zł (w tym 515 mln zł dla dofinansowania w formie pożyczki oraz 485 mln zł dla dotacji). Umowy na dofinansowanie będą podpisywane do końca 2028 roku, przy czym pierwszy tegoroczny nabór potrwa do 15 grudnia 2023 r. - lub do wyczerpania alokowanego na ten rok budżetu, wynoszącego 100 mln zł. Więcej szczegółów, w tym informacje o maksymalnym procentowym udziale dofinansowania w kosztach kwalifikowanych w różnych wariantach, znajdziecie na stronie programu. Jest tam także link do generatora wniosków, które można składać wyłącznie elektronicznie.

Podatkowa ulga termomodernizacyjna

Ta zachęta nie stanowi dofinansowania sensu stricto, jednak efekt ma identyczny: zmniejszenie kosztów inwestycji w energetyczne unowocześnienie domu. Może to być ocieplenie budynku lub wymiana okien, ale także instalacja fotowoltaiki czy montaż pomp ciepła. Ulga umożliwia odliczenie w zeznaniu podatkowym tego typu kosztów od podstawy opodatkowania: kwota poniesionych wydatków zostaje odjęta od dochodu lub przychodu (zależnie od formy opodatkowania).

Prawo do skorzystania z ulgi ma właściciel lub współwłaściciel już istniejącego jednorodzinnego budynku mieszkalnego (także w zabudowie szeregowej), rozliczający się na skali podatkowej, liniowo lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Może on uwzględnić w uldze wiele różnych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w swoim budynku. Limit ulgi to 53 tys. zł na konkretnego podatnika - co oznacza, że przykładowo ktoś, kto jest w II progu podatkowym (32 proc.) może zaoszczędzić 16,96 tys. zł. Co więcej: w przypadku małżonków - współwłaścicieli domu limit przysługuje każdemu z nich (czyli można odliczać łącznie 106 tys. zł).

Warunki: ulga nie obejmuje budynków w budowie, a termomodernizacyjna inwestycja musi zakończyć się przed upływem trzech lat od roku, w którym poniesiono pierwszy uwzględniony wydatek. Koszty muszą być dokumentowane fakturami VAT. W ramach ulgi nie można uwzględnić m.in. wydatków sfinansowanych ze środków NFOŚiGW lub funduszy wojewódzkich ani wydatków zwróconych właścicielowi budynku lub zaliczonych do kosztów uzyskania przychodu.