Decyzja o pozwoleniu na budowę: stwierdzenie nieważności

Przeczytaj także: Pozwolenie na montaż paneli fotowoltaicznych. Co mówi prawo budowlane?

W przedstawionym w uzasadnieniu wyroku stanie faktycznym, burmistrz miasta wydał decyzję (dalej „decyzja”) zezwalającą na budowę dróg wewnętrznych na terenie stacji paliw. Wskazał także, że inwestycja ta jest zgodna z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a właściciele działek, których teren inwestycja narusza, wyrazili zgodę na dysponowanie ich własnością na cele przedmiotowej inwestycji (poprzez zawarcie stosownych umów, np. umowy dzierżawy).

Z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji wystąpił P.B. (dalej „wnioskodawca”). Wskazał on, że decyzja została wydana z rażącym naruszeniem prawa. W ocenie wnioskodawcy decyzja o pozwoleniu na budowę została wydania w oparciu o nieobowiązujący w chwili jej wydania plan zagospodarowania przestrzennego. Ponadto wskazał on, że takie zagospodarowanie działek skutkuje brakiem swobodnego dostępu do drogi publicznej i w konsekwencji obciążenie jego sąsiedniej nieruchomości służebnością.

Decyzją z sierpnia 2009 r., wojewoda stwierdził nieważność decyzji wskazując, iż została ona wydana w czasie gdy decyzja ustalająca warunki zabudowy i zagospodarowania terenu była nieostateczna. Na skutek zaś odwołania, złożonego przez spółkę jawną, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego (dalej „GINB”) uchylił rozstrzygnięcie wojewody oraz odmówił stwierdzenia nieważności decyzji. W uzasadnieniu decyzji GINB wskazał, że stwierdzenie nieważności decyzji w oparciu o przesłankę rażącego naruszenia prawa może mieć miejsce tylko wyjątkowo, a przed wydaniem takiego rozstrzygnięcia organy zobligowane są do dokonania szczegółowej oceny naruszenia, w świetle całokształtu okoliczności sprawy, z uwzględnieniem skutków prawnych.

Następnie, decyzja GINB stała się przedmiotem postępowania sądowoadministracyjnego przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie (dalej WSA”) oraz NSA. Oba sądy przychyliły się do stanowiska GINB oraz podkreśliły, że rażące naruszenie prawa jest kwalifikowaną formą jego naruszenia, o której decydują łącznie trzy przesłanki: oczywistość naruszenia prawa, charakter przepisu, który został naruszony oraz racje ekonomiczne lub gospodarcze skutki, które wywołuje decyzja.

W przedstawionej sprawie, decyzja o warunkach zabudowy została wydana w trakcie postępowania o pozwolenie na budowę. W konsekwencji, w chwili wydania decyzji jej podstawą była nieostateczna decyzja o warunkach zabudowy. Jednak z uwagi na okoliczność, że wskazana decyzja o warunkach zabudowy nie została następnie zaskarżona i uzyskała walor ostateczności, nie można stwierdzić, że decyzja została wydana z rażącym naruszeniem prawa, co mogłoby stanowić podstawę jej unieważnienia.

Odnosząc się do drugiego zarzutu wnioskodawcy, WSA wskazał, że zgodnie z zawartą umową dzierżawy, nieruchomość wnioskodawcy mogła być wykorzystywana do celów handlowo-usługowych (w szczególności do prowadzenia stacji paliw). Tym samym, w zakresie budowy obsługi komunikacyjnej stacji paliw, umowa uprawniała także do dysponowania działką na cele budowlane. Natomiast NSA dodał, że z roszczenia opartego na niewłaściwej zdaniem wnioskodawcy realizacji umowy cywilnoprawnej (umowy dzierżawy) nie można wywodzić negatywnych skutków społecznych i gospodarczych, które mogłyby być podstawą stwierdzenia nieważności decyzji.

Podsumowując, we wskazanym wyroku NSA orzekł, że nie można wywodzić negatywnych skutków społecznych, czy gospodarczych wynikających z decyzji o pozwoleniu na budowę (pozwalających na stwierdzenie nieważności tej decyzji) z roszczenia wnioskodawcy opartego na niewłaściwej jego zdaniem realizacji umowy dzierżawy nieruchomości. Poprzez zawarcie umowy dzierżawy wnioskodawca godził się bowiem na ograniczenie swojego prawa własności.