Dziedziczenie nieruchomości: prawa i obowiązki

Przeczytaj także: Dziedziczenie nieruchomości - o czym należy pamiętać?

Spadkobiercy nie muszą spieszyć się z wystąpieniem do sądu z wnioskiem o nabycie spadku, jednak najlepiej zrobić to zaraz po śmierci właściciela nieruchomości. I tak postępowanie trwa przynajmniej kilka miesięcy. - Minimum to pół roku od daty śmierci chyba, że wszyscy znani spadkobiercy złożą wcześniej oświadczenie o nabyciu lub odrzuceniu spadku – mówi Michał Wielhorski, adwokat, partner w firmie prawniczej J. Bieniak, A. Neuman, M. Wojnar i Wspólnicy. Adwokaci i Radcowie Prawni.

Od października 2008 roku możliwe jest skrócenie czasu potrzebnego do nabycia spadku, jeśli spadkobiercy zwrócą się do notariusza. – Niestety nie w każdej sytuacji możliwe jest notarialne poświadczenie dziedziczenia, na przykład, gdy testament ma charakter ustny – ostrzega Michał Wielhorski.

W czasie toczącego się postępowania spadkowego warto pomyśleć o zabezpieczeniu praw spadkobierców poprzez wpis w księdze wieczystej. Może to uchronić przyszłego właściciela nieruchomości przed jej sprzedażą przed zakończeniem postępowania.

Kolejnym krokiem po przeprowadzeniu postępowania spadkowego jest dział spadku, co najszybciej można zrobić w formie aktu notarialnego. Ostatnim krokiem jest dokonanie wpisu i ujawnienie nowego właściciela w księdze wieczystej odziedziczonej nieruchomości.

Nie można zapominać o obowiązku podatkowym, jaki ciąży na spadkobiercach. Z reguły osoby najbliższe zmarłemu są zwolnione z podatku pod warunkiem złożenia zawiadomienia w urzędzie skarbowym.

Michał Wielhorski, adwokat, partner w firmie prawniczej J. Bieniak, A. Neuman, M. Wojnar i Wspólnicy. Adwokaci i Radcowie Prawni.:

Nabycie spadku na drodze sądowej

W przypadku śmierci właściciela nieruchomości, pierwszym krokiem jest wystąpienie do sądu o stwierdzenie nabycia spadku. Stwierdzenie nabycia spadku przez sąd następuje na wniosek uprawnionego podmiotu. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, iż uprawnionym jest każda osoba mająca interes prawny w prawidłowym wykazaniu następstwa po spadkodawcy. Wniosek może zostać zgłoszony w dowolnym terminie, jednakże w celu ochrony interesów spadkobiercy celowym jest wystąpienie o wszczęcie tego postępowania niezwłocznie po otwarciu spadku, tj. po śmierci spadkodawcy.

Należy wskazać, iż sąd stwierdzi nabycie spadku nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od daty śmierci spadkodawcy, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożą przed upływem tego terminu oświadczenia o przyjęciu albo odrzuceniu spadku.

Poświadczenie dziedziczenia w formie aktu notarialnego

Warto nadmienić, iż od dnia 2 października 2008 r., zarówno spadkobiercy ustawowi, jak i testamentowi mogą wybrać inną drogę ustalenia swoich praw spadkowych niż droga sądowa. Poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego mogą dokonywać także notariusze w formie aktu notarialnego. Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia sporządzany przez notariusza ma skutki prawomocnego stwierdzenia nabycia spadku. Niewątpliwym atutem notarialnego poświadczenia dziedziczenia jest możliwość uzyskania przez spadkobierców praw do spadku w znacznie krótszym terminie niż w przypadku postępowania sądowego. Niestety, nie w każdej sytuacji możliwe jest stwierdzenia dziedziczenia przez notariusza (np. wykluczone jest wydanie aktu poświadczenia dziedziczenia, jeżeli podstawą powołania do spadku jest testament szczególny, np. testament ustny), dlatego też wybór sposobu postępowania powinien być dokonany po przeanalizowaniu stanu faktycznego konkretnego przypadku.