Ustawa śmieciowa: będą problemy?

Przeczytaj także: NIK: przybywa dzikich wysypisk. Problem śmieci pozostaje nierozwiązany

Nawet na terenie co piątej gminy w Polsce nie uda się zorganizować odbioru odpadów zgodnie z założeniami tzw. „ustawy śmieciowej” – wynika z szacunków Ministerstwa Środowiska. Przypomnijmy, że nowe prawo zakłada, że od 1 lipca właścicielami śmieci będą gminy i to one mają zorganizować ich odbiór i zagospodarowanie. Z tego tytułu każdy obywatel będzie musiał płacić na konto gmin "podatek śmieciowy”. Ustawa ma za zadanie objęcie wszystkich mieszkańców powszechnym systemem odbioru odpadów, dzięki czemu mają zniknąć nielegalne wysypiska i Polska będzie mogła sprostać unijnym wymaganiom odnośnie wtórnego wykorzystania surowców.

Duże miasta przykładu nie dają

Problem z organizacją systemu ma między innymi Warszawa, gdzie po niedawnym unieważnieniu przetargu na wybór firm odbierających odpady tę czasochłonną procedurę trzeba zacząć od nowa. W niewiele lepszej sytuacji jest Poznań, gdzie co prawda przetarg trwa, ale nie ma pewności czy uda się go rozstrzygnąć do końca miesiąca. W wielu miastach jest też problem z liczbą złożonych „deklaracji śmieciowych”. W nich to mieszkańcy zobowiązują się lub nie do segregowania odpadów oraz informują ile osób pod danym adresem mieszka. Jeśli ktoś nie złoży deklaracji powinien się liczyć z tym, że gmina określi opłatę za niego i zażąda zapłaty zaległości. Nie wykluczone są też kary. Problem w tym, że w wielu miastach pierwotne terminy składania deklaracji już minęły i musiały być przedłużane, aby więcej osób zdążyło je złożyć. I tak na przykład w stolicy jest to 19 lipca, a więc ponad dwa tygodnie po dniu, w którym cały system miał działać.

---

Co grozi za niezłożenie deklaracji?

W razie niezłożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami odpowiednio wójt, burmistrz lub prezydent miasta określi, w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, biorąc pod uwagę szacunki, w tym średnią ilość odpadów komunalnych powstających na nieruchomościach o podobnym charakterze.

Trudno jednak jednoznacznie określić, czy właścicielowi będzie grozić w takiej sytuacji także odpowiedzialność karna. Sama ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie przewiduje kar za niedopełnienie obowiązku złożenia deklaracji. Wątpliwe jest także by można było w tej sprawie zastosować przepisy Kodeksu karnego skarbowego, które przewidują odpowiedzialność karną skarbową za niezłożenie deklaracji lub złożenie jej po terminie. Dla ustalenia zakresu odpowiedzialności należy w pierwszej kolejności zdefiniować bowiem pojęcie deklaracji, a tu kodeks odsyła do Ordynacji podatkowej. Ta wskazuje natomiast, że przez deklarację należy rozumieć również zeznania, wykazy oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci. W tym przypadku sprawa dotyczy jednak właściciela nieruchomości, który nie jest na tym gruncie podatnikiem (ani też płatnikiem, czy inkasentem) a sam obowiązek złożenia deklaracji nie wynika z przepisów prawa podatkowego. Co prawda w ustawie o utrzymaniu czystości i porządków w gminach znajduje się odesłanie do przepisów Ordynacji podatkowej, jednak w sprawach dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami. Wydaje się więc, że przejście na grunt odpowiedzialności karnej skarbowej jest w tym przypadku nieuprawnione i zbyt daleko idące. W przypadku prawa karnego niedopuszczalne jest bowiem dojście do odpowiedzialności przez swobodne połączenie, bez wyraźnego wskazania ustawowego, kilku ustaw i zastosowanie interpretacji rozszerzającej.
Katarzyna Rola-Stężycka,

---