Ustawa śmieciowa: 100 dni funkcjonowania

Przeczytaj także: Ustawa śmieciowa: Polacy nie znają zmian

Wprowadzenie ustawy miało zagwarantować szczelność systemu gospodarki odpadami oraz umożliwić objęcie wszystkich mieszkańców odbiorem odpadów na jednakowych zasadach. Dotychczasowe regulacje nie zapewniały właściwego utrzymania czystości i porządku oraz bezpieczeństwa ekologicznego. Jedną z najtańszych form zagospodarowania odpadów jest ich składowanie. Polska pozostaje daleko w tyle za krajami europejskimi, jeżeli chodzi o segregację odpadów i odzyskiwanie surowców wtórnych. Szacuje się, że przeciętny Polak produkuje ponad 300 kg odpadów, a segreguje zaledwie 10 kg. Unia Europejska wymaga, aby Polska zredukowała ilość składowanych odpadów, ponieważ aż 85 % z nich trafia na wysypiska i nie jest kierowanych do odzysku, ani recyklingu.

Jak wynika z dyrektywy Rady 1999/31/WE, już w 2010 r. Polska miała zredukować ilość odpadów komunalnych kierowanych do składowania do 75 % w stosunku do 1995 r. Według ustawy gminy będą miały obowiązek osiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu odpadów komunalnych (do dnia 31 grudnia 2020 r.) oraz do ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania do max. 50 % (do dnia 16.07.2013 r.) lub do max. 35 % (do dnia 16.07.2020 r.) wagowo całkowitej masy ww. odpadów.

Organizacja przetargów

Z raportów przekazanych Ministrowi Środowiska przez wojewodów wynika, że aktualnie w 2461 gminach na 2479 (99% gmin) zostały zorganizowane przetargi mające na celu wybór wykonawcy, który będzie odbierał odpady komunalne. W 2161 gminach zawarte już zostały umowy na wywóz odpadów, natomiast w 146 gminach wyłoniono wykonawcę i przygotowywane są umowy. Tylko 17 gmin w Polsce nie przeprowadziło dotąd przetargów związanych z wywozem odpadów i powierzyło te zadania własnym podmiotom. Na te samorządy mogą zostać nałożone kary. Wśród ukaranych będą m.in. Piekary Śląskie i małopolski Czorsztyn - tam zrezygnowano z przetargów, ponieważ stwierdzono, że obecny system działa bez zarzutów. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska może nałożyć na gminy kary w wysokości od 10 do 50 tys. złotych. Możliwe są także kary w wysokości 100 zł za każdy dzień zwłoki w złożeniu stosownych sprawozdań dotyczących gospodarki odpadami. Nie będą natomiast karane te samorządy, które rozpisały przetargi na wywóz odpadów, ale nie zdążyły z ich rozstrzygnięciem. Jest ich w kraju, według danych Ministerstwa Środowiska 147.

Warszawa i gmina Spytkowice pod Krakowem to miasta, które szczególnie zaznaczyły swoją obecność w kontekście stosowania przepisów ustawy. Z powodu problemów z rozstrzygnięciem przetargu na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych w Warszawie do 31 stycznia 2014 r. będzie obowiązywał tzw. system pomostowy. W tym czasie mieszkańcy będą przekazywać opłatę za odbiór odpadów miastu, a nie przedsiębiorcom odbierającym odpady. Miasto będzie z niej opłacać faktury za odbiór odpadów.

Natomiast zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 7 sierpnia 2013 r. w sprawie skargi Rady Gminy Spytkowice, WSA określił, że wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest zobowiązany do zorganizowania przetargu na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, a w przypadku braku tych działań gmina może ponieść karę finansową za niedopełnienie tego obowiązku.